จากจุดเริ่มต้นเล็ก ๆ
เรื่องราวของ ไทยไวส์ (ThaiWISE) เริ่มต้นเมื่อปลายปี 2018 ณ เมืองมัลเมอ (Malmö) “พี่ยุ้ย” นักวิจัยและนักบริหารชาวไทยที่มาปักหลักใช้ชีวิตอยู่ในสวีเดนกว่า 20 ปี ได้มีโอกาสพบโนมี่ (Noomi – Hela Människan i Malmö) ซึ่งเป็นโครงการที่ให้ความช่วยเหลือสตรีของเมืองมัลเมอ (Malmö) พี่ยุ้ยได้เรียนรู้จากโนมี่ว่ามีหญิงไทยจำนวนมากที่ทำงานอยู่ในภาคธุรกิจนวดไทย ตกอยู่ในสถานการณ์ถูกเอารัดเอาเปรียบด้านแรงงาน และที่แย่ไปกว่านั้นคือถูกเอารัดเอาเปรียบทางเพศ แต่เนื่องจากที่ผ่านมาโนมี่ไม่มีเจ้าหน้าที่คนไทย จึงพบอุปสรรคในการสื่อสารและเก็บข้อมูล จากกลุ่มหญิงไทยที่ตกอยู่ในสถานการณ์นี้ จึงไม่สามารถให้ความช่วยเหลือได้อย่างที่ตั้งใจ
ในฐานะหญิงไทยคนหนึ่งที่อยากช่วยเหลือคนไทยด้วยกัน พี่ยุ้ยจึงเสนอตัวเป็นอาสาสมัครให้กับโนมี่ โดยใช้ความถนัดของตนเองคือการทำงานวิจัย เข้าไปเก็บข้อมูลเชิงลึก หาคำตอบและนำเสนอแนวทาง การแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืนในเรื่องนี้
ต้นตอของปัญหา
จากงานวิจัย พี่ยุ้ยพบว่า ปัญหาการถูกเอารัดเอาเปรียบในหลากหลายรูปแบบของหญิงไทยที่โยกย้ายถิ่นมาอยู่ประเทศสวีเดน เกิดจากสาเหตุหลักคือ:
ขาดการเตรียมความพร้อมก่อนที่จะโยกย้ายถิ่นฐานมาอยู่สวีเดน
การขาดความรู้ความเข้าใจเพื่อช่วยในการปรับตัวให้เข้ากับสังคมประเทศนี้
ขาดทักษะการใช้ภาษาสวีเดน
การขาดการเข้าถึงสวัสดิการและบริการทางสังคมของภาครัฐที่จะช่วยเหลือพวกเขาได้
ขาดการสนับสนุนจากคู่ครองในการปรับตัวเข้าสู่สังคม เช่น ไม่สนับสนุนให้เรียนภาษาสวีเดนเร่งรัดให้ทำงานเพื่อมาช่วยแบ่งเบาภาระค่าใช้จ่ายรายเดือน มีภาระหน้าที่ที่จะต้องส่งเงินกลับเมืองไทยเพื่อเลี้ยงดูครอบครัว
ที่สำคัญไม่ใช่แค่หญิงไทยที่อยู่ในธุรกิจนวดไทยเท่านั้นที่เผชิญปัญหานี้ จากประสบการณ์หนึ่งปีของไทยไวส์พบว่าหญิงไทยและคนไทยที่ทำงานอยู่ในภาคธุรกิจอื่น ๆ โดยเฉพาะร้านอาหารไทย ร้านอาหารเอเชีย ร้านขายของเอเชีย ก็ประสบปัญหาคล้าย ๆ กัน คือถูกเอารัดเอาเปรียบในรูปแบบสัญญาว่าจ้างที่ไม่ยุติธรรมเช่นกัน ในขณะเดียวกันเจ้าของร้านนวดไทยหลายแห่ง ขาดความรู้ความเข้าใจในการทำธุรกิจอย่างถูกต้อง รวมถึงความรู้ความเข้าใจในกฎหมายแรงงานและความรับผิดชอบต่อการว่าจ้างพนักงาน
ทั้งหมดนี้ส่งผลทางลบต่อธุรกิจโดยตรง บ่อยครั้งเจ้าของกิจการตกอยู่ในสถานะทำผิดกฎหมายและกลายเป็นเจ้านายที่เอารัดเอาเปรียบต่อลูกจ้าง โดยไม่ได้ตั้งใจ
สรุปคือทุกคนสามารถตกอยู่ในกลุ่มเสี่ยงได้ โดยเฉพาะหญิงไทยในภาคธุรกิจนวดไทยเพราะรูปแบบของการเอารัดเอาเปรียบมีความซับซ้อนและเสี่ยง ต่อความปลอดภัยอย่างสูง
พี่ยุ้ยได้นำข้อสรุปจากงานวิจัยนี้ พร้อมข้อเสนอแนะแนวทางการแก้ไขปัญหาไปนำเสนอให้กับเจ้าหน้าที่ระดับนโยบายและระดับปฏิบัติของ เมืองมัลเมอ โดยมีนายอำเภอเมืองมัลเมอ เป็นประธานการประชุม ณ วันที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2562 ในวันนั้นนายอำเภอได้แต่งตั้งคณะกรรมขึ้นมาชุดหนึ่งเพื่อมาพิจารณาข้อเสนอแนะจากงานวิจัยและร่วม กันออกแบบโครงการแก้ไขปัญหา โดยมีพี่ยุ้ยเป็นผู้นำการออกแบบโครงการ วันนั้นถือเป็นจุดกำเนิดของโครงการและกลายมาเป็นไทยไวส์อย่างที่พวกเรารู้จักกันในทุกวันนี้
สู่ฝันอันยิ่งใหญ่
ทุกคนมีความฝัน หลายคนฝันถึงชีวิตที่ดีขึ้น ตัดสินใจทิ้งบ้านเกิดเมืองนอนหอบลูกหอบหลานย้ายถิ่นฐานเพื่อมาสร้างโอกาสใหม่ เป็นที่น่าเสียดายหากหลายคนจะมาตกม้าตายเพียงเพราะ ขาดการเตรียมตัว ไม่รู้ภาษา ไม่รู้สิทธิของตน
ฝันของพี่ยุ้ยและทีมงานไทยไวส์นั้นเรียบง่ายแต่ยิ่งใหญ่
เราอยากให้หญิงไทยและคนไทยมีคุณภาพชีวิตที่ดีในประเทศสวีเดน
เราอยากให้ทุกคนได้รับรู้ถึงสิทธิพลเมืองและหน้าที่ที่ถูกต้องของตนเอง เข้าถึงสิทธิและได้ใช้สิทธินั้นอย่างถูกต้อง เช่น หน้าที่ในการจ่ายภาษี
สิทธิในการเรียนภาษาสวีเดนฟรี สิทธิในการรักษาพยาบาล ฯลฯ ความรู้เหล่านี้จะเป็นพื้นฐานช่วยส่งเสริมในการดำรงชีวิตอย่างมีคุณภาพตามที่ทุกคนฝันถึง
